Ten odcinek cyklu Kreatywne Lektura Muzyczna będzie poświęcony wspólnej sprawie. Fani zespołu Muse zapewne od lat czekali na ten moment, gdy piosenki opisujące zjednoczenie, wsparcie i walkę o wspólny cel w dobie dezinformacji medialnej, teorii spiskowych i szerszego odbioru tak zwanego ‚nowego porządku świata’ — staną się jak najbardziej aktualne w dyskusji społecznej. Oto jesteśmy w tym miejscu.
W tej odsłonie tłumaczenie tekstu utworu Muse — ‚Invincible’ | ‚Niezwyciężeni’, które dedykuję ruchom prospołecznym, wyrażającym obecnie swój brak zgody na naruszanie praw człowieka w Polsce — dziękuję szczególnie Wam, kobiety, za śmiałe ukazanie jak dążąc do uszanowania prawdy i wolności trwamy w tym wszystkim razem.
Zapraszam do Muzycznej Lektury! — Kreatywny Kajetan
INVINCIBLE NIEZWYCIĘŻENI
Follow through Spełnij swe plany Make our dreams come true Spełnij nasze sny Don’t give up the fight Nie poddaj walki tej You will be alright Wszystko będzie okej Cause there’s no one like you Bo nie ma drugiego jak Ty In the universe W całym Wszechświecie
Don’t be afraid Już się nie bój What you’re mind conceals Co skrywa umysł Twój You should make a stand Mógłbyś zmienić postawę Stand up for what you believe Stanąć za tym, w co wierzysz
|
And tonight we can truly say I w tę noc, możemy naprawdę rzec Together we’re invincible RAZEM jesteśmy NIEZWYCIĘŻENI
And during the struggle I w tej potyczce They will pull us down Będą ściągać nas w dół But please, please let’s use this chance to Lecz proszę, proszę, użyj tej szansy by Turn things around Zmienić obrót spraw
And tonight we can truly say I w tę noc, możemy naprawdę rzec Together we’re invincible RAZEM jesteśmy NIEZWYCIĘŻENI
|
Do it on your own Zrób to jak chcesz Makes no difference to me Nie robi różnicy mi What you leave behind Co zostawiasz za sobą What you choose to be Kim wybierasz, by być
and whatever they say A cokolwiek powiedzą You’re soul’s unbreakable * Jesteś z niezniszczalnej duszy *
|
And during the struggle I w tej potyczce They will pull us down Będą ściągać nas w dół But please, please let’s use this chance to Lecz proszę, proszę, użyjmy tej szansy by Turn things around Zmienić obrót spraw
And tonight we can truly say I w tę noc, możemy naprawdę rzec Together we’re invincible RAZEM jesteśmy NIEZWYCIĘŻENI
|
Together we’re invincible RAZEM jesteśmy NIEZWYCIĘŻENI
|
przypisy
* — Jesteś z niezniszczalnej duszy — w dostępnym na LyricFind tekście ten fragment brzmi: ‚You’re soul’s unbreakable‚ = dosłownie ‚Jesteś tym, co nie do złamania w duszy’.
Z początku ten fragment tłumaczenia odnotowałem na bazie usłyszanego zdania „Your soul’s unbreakable.„, czyli po prostu „Twoja dusza jest nie do złamania.” (w tej prostej formie jest też dostępny na serwisie genius.com, jednym z największych źródeł tekstów utworów muzycznych w Sieci) — a jednak w ujęciu takim, w jakim tekst został oficjalnie udostępniony na Google, zdanie to również ma sens — w dodatku, sens głębszy. Jako „fanatyk teorii spiskowych” i „buntownik widzący świat inaczej” Matt Bellamy uwielbia umieszczać takie niezauważalne ‚rebusy’ w swoich tekstach. To zdanie sugeruje bowiem, że jako jednostka nie posiadasz swojej duszy — jesteś za to niezniszczalną częścią duszy wspólnej wszystkim. Takie stwierdzenie świetnie pasuje do tego konkretnego utworu muzycznego (RAZEM jesteśmy NIEZWYCIĘŻENI, prawda?), postanowiłem więc w swoim tłumaczeniu oprzeć się właśnie na tej wersji, zakładającej „udział we wspólnej duszy”
ŹRÓDŁA:
OFICJALNY KLIP WIDEO UTWORU na YouTube
Utwór Invincible Wykonawca Muse Album Black Holes and Revelations (LP) | Invincible (Single) Autorzy Matt Bellamy, Muse Reżyser klipu Jonnie Ross
Dostępny w YouTube na podstawie licencji udzielonej przez
WMG (w imieniu wytwórni Warner Music UK); PEDL, LatinAutor – Warner Chappell, CMRRA, UNIAO BRASILEIRA DE EDITORAS DE MUSICA – UBEM, Warner Chappell, ASCAP, LatinAutorPerf i inne stowarzyszenia zajmujące się prawami do muzyki (12)
Tłumaczenie tekstu utworu oraz oficjalny klip audio publikuję wyłącznie w celach niekomercyjnych i edukacyjnych, zgodnie z prawem cytatu w zakresie uzasadnionym celami cytatu, takimi jak wyjaśnianie, polemika, analiza krytyczna lub naukowa oraz nauczanie.
Kolejny odcinek cyklu, w którym dzielę się szczegółowym autorskim tłumaczeniem i interpretacją tekstów popularnych utworów muzycznych, będzie utrzymany w zimowej atmosferze refleksji, jak przystało na dzień, który powtarza się w kalendarzu raz na cztery lata. Prawdopodobnie każdy z nas kiedyś słyszał ten popularny utwór — czy jednak byliśmy w stanie uchwycić głęboki przekaz oryginalnego tekstu i teledysku oraz dostrzec w nich subtelnie ukryte symbole, przykryte falującymi w pustynnym wietrze szatą i włosami czarnej Madonny?
W tej odsłonie tłumaczenie tekstu utworu Madonny — ‚Frozen’ | ‚Zmarznięty’ w „nieco bardziej poetyckim” wydaniu — postarałem się, aby polskie tłumaczenie odpowiednio wydobyło rytmikę słów i zmyślnie przesłonięte woalem tajemnicy treści. W przypisach umieszczam tłumaczenie dosłowne niektórych spośród fragmentów, w których zdecydowałem się użyć zwrotów synonimicznych, choć mogących wprowadzać w błąd osoby znające język angielski w średnim stopniu i chcących uczynić z tego tłumaczenia pomoc dydaktyczną.
Zapraszam do Muzycznej Lektury! — Kreatywny Kajetan
Frozen Zmarznięty
You only see what your eyes want to see
Widzisz to co w twoim wzroku chce tkwić How can life be what you want it to be
Jak życie ma być tym którym chcesz żyć
You’re frozen Zmarznięty When your heart’s not open Z sercem swym zamkniętym*
You’re so consumed with how much you get Pochłania cię to jak wiele masz You waste your time with hate and regret
Marnujesz czas na nienawiść i żal You’re broken
Rozdarty** When your heart’s not open
Z sercem nie otwartym
Mm, if I could melt your heart ॐ*** gdybym stopić mogła twe serce Mm, we’d never be apart
ॐ nie rozdzieliłoby nas nic więcej Mm, give yourself to me
ॐ siebie oddaj mnie Mm, you hold the key
ॐ zatrzymaj klucz****
|
Now there’s no point in placing the blame Już traci sens osądzanie wzajemnie And you should know I suffer the same I proszę wiedz, dźwigam to samo brzemię***** If I lose you Jeśli stracę ciebie My heart will be broken Serce me przepadnie
|
Love is a bird, she needs to fly Miłość to ptak, wznosić się chce Let all the hurt inside of you die Pozwól by ból cały w tobie zgasł wnet
You’re frozen Zmarznięty When your heart’s not open
Z sercem swym zamkniętym
|
Mm, if I could melt your heart ॐ gdybym stopić mogła twe serce Mm, we’d never be apart
ॐ nie rozdzieliłoby nas nic więcej Mm, give yourself to me
ॐ siebie oddaj mnie Mm, you hold the key
ॐ zatrzymaj klucz
|
You only see what your eyes want to see
Widzisz to co w twoim wzroku chce tkwić How can life be what you want it to be
Jak życie ma być tym którym chcesz żyć You’re frozen Zmarznięty When your heart’s not open Z sercem swym zamkniętym
Mm, if I could melt your heart ॐ gdybym mogła stopić twe serce Mm, we’d never be apart
ॐ nie rozdzieliłoby nas nic więcej Mm, give yourself to me
ॐ siebie oddaj mnie Mm, you hold the key
ॐ zatrzymaj klucz
Mm, if I could melt your heart ॐ gdybym stopić mogła twe serce Mm, we’d never be apart
ॐ nie rozdzieliłoby nas nic więcej Mm, give yourself to me
ॐ siebie oddaj mnie Mm, you hold the key ॐ ty trzymasz klucz …****
|
Czy mogłabym rozpuścić twe serce******
|
przypisy
* — Z sercem swym zamkniętym — dosłownie: ‚When your heart’s not open‚ = ‚Gdy Twe serce nie jest otwarte’.
** — Rozdarty — dosłownie ‚broken‚ może oznaczać ‚złamany / zepsuty / zniszczony / załamany / w stanie bankructwa‚ — na potrzeby rytmiki użyłem jednak słowa, które w j. angielskim poprawniej określałoby użyte słowo ‚torn‚
*** — ॐ (czyt. ‚OuM’) — według tradycyjnej hinduskiej scholastyki religijnej, jest to pierwotny dźwięk Wszechświata — głoska, od której wywodzą się wszystkie znane głoski, a więc także wszystkie słowa znane ludziom. Dźwięk ten jako samodzielne sanskryckie słowo oznacza nieskończoną Harmonię w stanie idealnej równowagi. Jest powszechnie używany jako inwokacja w hinduskich mantrach (niczym polski wołacz : „O, …!”), a w praktykach medytacyjnych jako dźwięk balansujący głos i oddech, a to ze względu na sposób, w jaki idealnie wykorzystuje narządy mowy w stanie swobodnego przepływu powietrza przez otwartą krtań i gardło (dźwięk ‚O’ lub ‚A’), zostając płynnie zamkniętym przez proste zamknięcie ust (które jest wtedy słyszane jako nosowe ‚M’) — spróbuj i Ty.
Madonna w tym utworze wydobywa rozpoczynające każdy werset refrenu „Mm” dokładnie w taki sposób, w jaki brzmi prawidłowo „zamknięte” OuM — oraz w pewnym momencie załączonego powyżej oficjalnego teledysku ukazuje tatuaż z zapisem ॐ na swojej dłoni. Nie mogłem się więc powstrzymać przed tym, aby przy okazji tłumaczenia na polski o tym dźwięku nie wspomnieć. 😉
**** — zatrzymaj klucz / ty trzymasz klucz — szerzej na temat tej poprawnej na obydwa sposoby polskiej interpretacji tego samego wyrażenia w języku angielskim — poniżej w sekcji nota tłumacza.
***** — dźwigam to samo brzemię — dosłownie: „And you should know I suffer the same” = „I powinieneś wiedzieć, że cierpię tak samo„.
****** — Czy mogłabym rozpuścić twe serce — angielski wyraz ‚if‚ można rozumieć zarówno jako wstęp do zdania w formie przypuszczającej (‚gdyby‚), jak i jako wstęp do pytania (‚czy‚) — tak więc interpretacja znów jest tu po stronie tłumacza, w oparciu o przyjęty kontekst.
nota tłumacza
Najistotniejszym bodaj elementem tego tekstu, który rzuca nowe światło na zrozumienie jego przekazu, gdy zostanie dostrzeżony w oryginalnym angielskim zapisie, jest podwójne znaczenie kończącego refren zwrotu ‘you hold the key’ :
you hold the key = forma oznajmująca: ty trzymasz klucz you hold the key = forma rozkazująca: potrzymaj / zatrzymaj klucz
W języku angielskim formę rozkazującą zdania możemy utworzyć w bardzo prosty sposób — po prostu stosując bezokolicznik, który może (choć nie musi) zostać uzupełniony o zaimek osobowy (np. ‚take it‚ = ‚bierz to‚) — jednak zwyczajowe przyjęcie bezokolicznika jako formy rozkazującej zostaje poprawnie osadzone w kontekście jedynie w przypadku, gdy osoba, do której kierujemy prośbę / rozkaz to ‚ty’ lub ‚wy’ (czyli jak w powyższym tekście — ‚you’). Z tego względu często forma zdania zawierającego bezokolicznik oraz zaimek ‚you‚ jest traktowana jako podkreślenie przez mówiącego, że ten ma na myśli formę oznajmującą.
W kontekście refrenu tego utworu łatwo jest zinterpretować dowolnie sekwencję zdań ‚Give yourself to me | You hold the key‚ jako albo dwukrotnego użycia formy rozkazującej z rzędu, albo podkreślenia przy pomocy zaimka ‚you‚, że drugie zdanie jest oznajmujące, nie rozkazujące. Obie metody interpretacji są w tym przypadku poprawne.
Wychodząc jeszcze na moment z retoryki dydaktycznej i zwracając się ponownie w kierunku poetyckiej i osobistej interpretacji tego mistrzowsko wyśpiewanego tekstu w akompaniamencie genialnego teledysku, podsumuję to tłumaczenie następująco :
Jeśli unosząca się nad powierzchnią pustyni Madonna w rozwianych czarnych szatach i włosach mówi do Ciebie : ‚Jesteś zmarznięty, gdy twe serce nie jest otwarte‚, po czym prosi abyś oddał jej swoją osobowość w opiekę (‚Give your Self to me‚), sugerując przy tym, abyś ‚zostawił sobie klucz‚ …
Czyż nie jest to idealne odbicie nieświadomego działania wypartego żeńskiego pierwiastka psyche mężczyzny, który w formie sennej wizji pozwala zrozumieć jak poprawnie wyrażać swoje męskie emocje („otworzyć serce”) poprzez pozbycie się irracjonalnego lęku przed okazywaniem światu świadomie swojej męskiej (ludzkiej) wrażliwości (ten właśnie lęk symbolizuje „klucz”) ? Jak dla mnie — owszem.
Jednym zdaniem — utwór ten rozumiem jako skierowaną do ‚nieczułych’ mężczyzn lekcję otwartego wyrażania emocji poprzez zastąpienie lęku pełnym zaufaniem kobiecemu miłosierdziu — lekcję ujętą w niemal idealnej formie.
Czy mógłbym w ten sposób stopić Twe serce?
ŹRÓDŁA:
OFICJALNY KLIP WIDEO UTWORU na YouTube
Utwór Frozen WykonawcaMadonna Album Ray Of Light (LP) | Frozen (Single) Autorzy Madonna, Patrick Leonard Reżyser klipu Chris Cunningham
Dostępny w YouTube na podstawie licencji udzielonej przez
WMG (w imieniu wytwórni Warner Records Label); Warner Chappell, LatinAutor, ASCAP, EMI Music Publishing, LatinAutor – SonyATV, SOLAR Music Rights Management, UNIAO BRASILEIRA DE EDITORAS DE MUSICA – UBEM, PEDL, LatinAutor – Warner Chappell, AMRA, Sony ATV Publishing, CMRRA, UMPI i inne stowarzyszenia zajmujące się prawami do muzyki (14)
Tłumaczenie tekstu utworu oraz oficjalny klip audio publikuję wyłącznie w celach niekomercyjnych i edukacyjnych, zgodnie z prawem cytatu w zakresie uzasadnionym celami cytatu, takimi jak wyjaśnianie, polemika, analiza krytyczna lub naukowa oraz nauczanie.
| Złączmy się Razem |
| Teraz już | | Och tak |
|W Słodkiej Harmonii |
Tegoroczne Przesilenie jest dla mnie, i dla wielu z Was zapewne też, wyjątkowym czasem sprzyjającym głębokiej refleksji, wielkim przemianom i uwolnieniu pokładów twórczej myśli.
W pędzącym coraz szybciej świecie warto ten spokojny czas wykorzystać, aby przystanąć na chwilę, uciszyć myśli, otoczyć się poczuciem bezpieczeństwa, ciepłem swoim i swoich bliskich oraz niezachwianą wiarą w to, że kolejny rok znów przyniesie nam i całemu światu dostatek słodkich owoców naszej wspólnej Świadomej Kreatywności.
Odpoczywając od biegu w świątecznej zadumie pamiętajmy zawsze, jak ważnym jest aby obdzielać innych naszymi dobrymi życzeniami i pozytywną energią.
Pamiętajmy o tym, że co dzień *wspólnie* tworzymy nowy, lepszy świat, niezależnie od różniących nas wyznań, kultur i doświadczeń.
Wraz z twórczym tłumaczeniem nietypowej ‚kolędy świątecznej’ z 1993 roku, w wykonaniu mało znanej dziś grupy Ukochani (The Beloved), z raczej rzadko słyszanego w całości albumu pt. Świadomość (Conscience) …
Z całego serca życzę Nam wszystkim
spokojnego i pełnego inspiracji
Świątecznego Czasu, w miłym gronie rodziny, bliskich i prawdziwych Siebie.
— Kajetan
W tej odsłonie tłumaczenie tekstu utworu grupy The Beloved — ‚Sweet Harmony’ | ‚Słodka Harmonia’. Więcej na temat serii w pierwszym wpisie z kategorii Kreatywna Lektura Muzyczna.
Zapraszam do Muzycznej Lektury! — Kreatywny Kajetan
Sweet Harmony Słodka Harmonia
Is it right or wrong Prawość to czy błąd
Try to find a place Szukać nadal miejsc
We can all belong? Na nasz wspólny dom?
Be as one Jednym być
Try to get on by Budować zrozumienie
If we unify? Poprzez zjednoczenie
We should really try… Może spróbujmy naprawdę
All this time Cały czas Spinning round and round Krążąc z kąta w kąt Made [ the same mistakes ] Popełniamy { wciąż } That we’ve { always } found [ Ten sam wieczny błąd ] Surely now Śmiało dziś We could move along Iść możemy wprzód Make a better world? Czyniąc lepszym świat? No it can’t be wrong To nie może być zły krok
|
Let’s come together Złączmy się razem
Right now Teraz już
Oh yeah Och tak
In sweet harmony W słodkiej harmonii
Let’s come together Złączmy się razem
Right now Teraz już
Oh yeah Och tak
In sweet harmony W słodkiej harmonii
Let’s come together Złączmy się razem
Right now Teraz już
Oh yeah Och tak
In sweet harmony W słodkiej harmonii
Let’s come together Złączmy się razem
Right now Teraz już
Oh yeah Och tak
|
Time is running out Czas ucieka nasz
Let there be no doubt Niewątpliwie już
We should sort things out Ułożyć mamy ruch
If we care Jeśli dbamy
Like we say we do Jak mówimy tu
Not just empty words Nie garść pustych słów
For a week or two Na tydzień do dwóch
Make the world Uczyń świat
Your priority Priorytetem swym
Try to live your life Spróbuj życiem żyć
Ecologically Ekologicznym
Play a part Rolę swą …
In a greater scheme … wciel | W plan wielki ten
Try to live the dream Spróbuj spełnić sen
On a wider scene Na wielkiej ze scen
|
Let’s come together Złączmy się razem
Right now Teraz już
Oh yeah Och tak
In sweet harmony W słodkiej harmonii
Let’s come together Złączmy się razem
Right now Teraz już
Oh yeah Och tak
In sweet harmony W słodkiej harmonii
Let’s come together Złączmy się razem
Right now Teraz już
Oh yeah Och tak
In sweet harmony W słodkiej harmonii
Let’s come together Złączmy się razem
Right now Teraz już
Oh yeah Och tak
In sweet harmony W słodkiej harmonii
Oh yeah Och tak
Oh yeah Och tak
Oh yeah Och tak
Oh yeah Och tak
Oh yeah Och tak
Oh yeah Och tak
|
Let’s come together Złączmy się razem
Right now Teraz już
Oh yeah Och tak
In sweet harmony W słodkiej harmonii
Let’s come together Złączmy się razem
Right now Teraz już
Oh yeah Och tak
In sweet harmony W słodkiej harmonii
Let’s come together Złączmy się razem
Right now Teraz już
Oh yeah Och tak
In sweet harmony W słodkiej harmonii
Let’s come together Złączmy się razem
Right now Teraz już
Oh yeah Och tak
In sweet harmony W słodkiej harmonii
Oh yeah Och tak Oh yeah Och tak
Oh yeah Och tak
Oh yeah Och tak
Oh yeah Och tak
Oh yeah Och tak
Oh yeah Och tak
Oh yeah… Och tak…
|
ŹRÓDŁA:
OFICJALNY KLIP WIDEO UTWORU na YouTube
Utwór Sweet Harmony
Wykonawca The Beloved
Album Single File (Conscience)
Dostępny w YouTube na podstawie licencji udzielonej przez
NewStateEntLtd (w imieniu wytwórni New State Music); EMI Music Publishing, LatinAutor – SonyATV, LatinAutor, UMPG Publishing, UNIAO BRASILEIRA DE EDITORAS DE MUSICA – UBEM, CMRRA, ASCAP, Ultra Publishing, Downtown Music Publishing i inne stowarzyszenia zajmujące się prawami do muzyki (13)
Tłumaczenie tekstu utworu oraz oficjalny klip wideo publikuję wyłącznie w celach niekomercyjnych i edukacyjnych, zgodnie z prawem cytatu w zakresie uzasadnionym celami cytatu, takimi jak wyjaśnianie, polemika, analiza krytyczna lub naukowa oraz nauczanie.
Oto kolejny z serii wpisów cyklu, w którym dzielę się szczegółowym autorskim tłumaczeniem i interpretacją tekstów popularnych utworów muzycznych. W tej odsłonie tłumaczenie tekstu utworu grupy White Lies — ‚Farewell To The Fairground’ | ‚Pożegnanie Lunaparku’. Więcej na temat serii w pierwszym wpisie z kategorii Kreatywna Lektura Muzyczna.
Zapraszam do Muzycznej Lektury! — Kreatywny Kajetan
Farewell To The Fairground Pożegnanie Lunaparku
The light’s still in our eyes Blask w naszych oczach tkwi
We’re leaving this whole fairground behind Zostawiamy cały ten lunapark
It’s a dream that’s going cold To sen, co stygnie już
The circus never dies Ten cyrk nie zamiera
The act forever haunts these skies Pokaz wiecznie nawiedza te nieba
I know we cannot stay Wiem, nie zostaniemy tu
|
Farewell to the fairground Żegnaj, lunaparku
These rides aren’t working anymore Karuzele nie ruszą już
Goodbye to this dead town Do widzenia, martwe miasto
Until the ice begins to thaw Kiedy już zacznie topnieć lód
|
This place used to gleam To miejsce zdobił błysk
I see it in my hopeful dreams Widok z pięknych marzeń mych
Now I have to get away Teraz muszę uciec stąd
We move towards the stars Ruszamy w stronę gwiazd
And all that we touch becomes ours Wszystko czego tkniemy dotknie nas
Let’s keep warm till it’s day Grzejmy się, póki dzień
|
Farewell to the fairground Żegnaj, lunaparku
These rides aren’t working anymore Karuzele nie ruszą już
Goodbye to this dead town Do widzenia, martwe miasto
Until the ice begins to thaw Kiedy już zacznie topnieć lód
We’ll head south, just hold my hand now Ku południu, tylko złap mą rękę
I feel like I’m casting off my clothes Czuję, jakbym odrzucał okrycia
And I’m running through the snow towards the sunset I biegnę poprzez śnieg, gdzie zachód słońca
And I’m always with you I zawsze jestem z tobą
|
Keep on running Ciągle biegnij
Keep, keep on running Wciąż, ciągle biegnij
There’s no place like home Nie ma to, jak dom
There’s no place like home Bez miejsca jak dom
|
Farewell to the fairground Żegnaj, lunaparku
These rides aren’t working anymore Karuzele nie ruszą już
Goodbye to this dead town Do widzenia, martwe miasto
Until the ice begins to thaw Kiedy już zacznie topnieć lód
We’ll head south, just hold my hand now Ku południu, tylko złap mą rękę
I feel like I’m casting off my clothes Czuję, jakbym odrzucał okrycia
And I’m running through the snow towards the sunset I biegnę poprzez śnieg, gdzie zachód słońca
And I’m always with you I jestem zawsze z tobą
|
nota tłumacza
Kolejny odcinek cyklu „bierze na tapetę” jeden z moich ulubionych utworów ze studenckich czasów. Brytyjski zespół White Lies zdobył szczyty popularności niedługo po wydaniu swojej debiutanckiej płyty To Lose My Life…, na której słuchacze i krytycy odnaleźli silne inspiracje charakterystycznym dla Zjednoczonego Królestwa niecodziennym stylem i kontynuację nurtu reprezentowanego przez takie angielskie sławy alternatywnego rocka, jak Joy Division, Interpol, Editors czy The Killers.
To Lose My Life…, jak dla mnie, wygrywa rock’owe konkursy popularności w 2009 roku ze względu na połączenie prostej, przyjemnej dla ucha — a przy tym technicznie wyśmienitej — warstwy muzycznej z bardzo (bardzo) dobrą liryką utworów.
Farewell To The Fairground jest dla mnie osobiście najlepszą piosenką na albumie, właśnie ze względu na spójną i rozbudowaną lirykę, wciągającą słuchaczy w emocjonalną podróż. Utwór prezentuje w intrygujący sposób historię, która stała się dla mnie motywem powracającym we wspomnieniach przez lata.
Gdy na horyzoncie życia pojawia się kolejna wielka zmiana, przypominam sobie obraz świata wokół jako pustego lunaparku pokrytego lodem, marznącego w wątłym blasku wiecznie ściganego przez nas zachodzącego słońca…
Oczywiście, nie byłoby w tej serii utworu bez jakiegoś genialnego zabiegu językowego wykorzystanego w tekście. W przypadku tej piosenki wyryte na zawsze w umyśle słowa mówią:
„There’s no place like home”
1. (idiom) „Nie ma to, jak w domu”
2. (dosłownie) „Nie ma takiego miejsca, jak dom”
… i pozostawiają słuchaczom pole do interpretacji obrazu opuszczanego po raz kolejny umierającego wesołego miasteczka. Czy ruszamy dalej z nadzieją w poszukiwaniu nieporównywalnego do innych miejsca, zwanego domem? A może z każdym kolejnym pożegnaniem uświadamiamy sobie, że sensem naszego życia jest pogoń za marzeniem, które nigdy się nie ziści?
.
ŹRÓDŁA:
OFICJALNY KLIP WIDEO UTWORU na YouTube
Utwór | Farewell To The Fairground Wykonawca |White Lies Dostępny w YouTube na podstawie licencji udzielonej przez
UMG (w imieniu wytwórni Polydor Records); Abramus Digital, LatinAutor – PeerMusic, ASCAP, LatinAutor, ARESA, CMRRA, BMG Rights Management i inne stowarzyszenia zajmujące się prawami do muzyki (5)
TEKST ORYGINALNY UTWORU
Autorzy utworu: Charles Cave / Harry Mcveigh / Jack Brown
Tłumaczenie tekstu utworu oraz oficjalny klip wideo publikuję wyłącznie w celach niekomercyjnych i edukacyjnych, zgodnie z prawem cytatu w zakresie uzasadnionym celami cytatu, takimi jak wyjaśnianie, polemika, analiza krytyczna lub naukowa oraz nauczanie.
Przed Wami pierwszy z serii wpisów cyklu, w którym dzielę się szczegółowym autorskim tłumaczeniem i interpretacją tekstów popularnych utworów muzycznych. W tej odsłonie tłumaczenie tekstu utworu grupy A Perfect Circle — ‚Disillusioned’ | ‚Rozłudzeni’. Więcej na temat serii w pierwszym wpisie z kategorii Kreatywna Lektura Muzyczna.
Zapraszam do Muzycznej Lektury! — Kreatywny Kajetan
Disillusioned Rozłudzeni
(Dope-dope-dopamine, on dopamine…) (Doping-ćpanie-dopamina, na dopaminie…)*
We have been overrun by our animal desire Zostaliśmy przejęci** przez nasze zwierzęce pragnienie
Addicts of the immediate keep us obedient and unaware Uzależnieni od natychmiast utrzymują nas w posłuszeństwie i nieuwadze
Feeding this mutation, this Pavlovian despair Karmiąc tę mutację, tę rozpacz Pawłowa***
We’ve become disillusioned Staliśmy się rozłudzeni
So we run towards anything glimmering Więc pędzimy ku wszystkiemu co błyszczy
|
Time to put the silicon obsession down Czas odstawić tę krzemową obsesję****
Take a look around, find a way in the silence Rozejrzeć się, odnaleźć drogę w ciszy
Lie supine away with your back to the ground Ułożyć na wznak plecami na ziemi
Dis- and re-connect to the resonance now Roz- i po-łącz się teraz z wibracją
You were never an island Nigdy nie byłeś wyspą
Unique voice among the many in this choir Wyjątkowy głos wśród wielu w tym chórze
Tuning into each other, lift all higher Dostrajając je z sobą, unieś wszystkie ku górze*****
|
(Dopamine, on dopamine…) (Dopamina, na dopaminie…)
Willingly been re-wired by clever agents within Własnowolnie przetaktowani przez sprytne wewnętrzne czynniki
Looping our reflections, our obsessions draw us in Zapętlając nasze refleksje, nasze obsesje wciągają nas
Fix and fixation, no sentience beyond Umiejscowienie i utrwalenie, żadnego pojęcia ponad to
We’ve become disillusioned Staliśmy się rozłudzeni
So we dive like crows towards anything glittering Więc nurkujemy jak wrony ku wszystkiemu co się świeci
|
Time to put the silicon obsession down Czas odstawić tę krzemową obsesję
Take a look around, find a way in the silence Rozejrzeć się, odnaleźć drogę w ciszy
Lie supine away with your back to the ground Ułożyć na wznak plecami na ziemi
Dis- and re-connect to the resonance now Roz- i po-łączyć się z wibracją teraz
You were never an island Nigdy nie byłaś wyspą
Unique voice among the many in this choir Wyjątkowy głos wśród wielu w tym chórze
Tuning into each other, lift all higher Dostrajając się do siebie, unieśmy wszystkie ku górze
|
przypisy
* — dopamina — jest neuroprzekaźnikiem wytwarzanym w mózgu i rdzeniu kręgowym; obok serotoniny jest traktowana jako jeden z najważniejszych czynników pozwalających na pracę tzw. ‚układu nagrody‚ w mózgu, który odgrywa istotną rolę w grupie procesów mózgowych, kontrolujących działanie procesów motywacji, pożądania i pragnienia.
Poziom dopaminy wpływa między innymi na takie stany i funkcje organizmu, jak nastrój, sen, uczenie się, ruch, koncentracja, uważność, przepływ krwi.
Zbalansowany poziom dopaminy w organizmie umożliwia płynne wykonanie działań odruchowych bez udziału świadomości oraz reguluje poziom adrenaliny, co wpływa na usprawnienie efektywności naszych nawykowych działań i upewnia mózg, że znajduje się on w tzw. ‚strefie komfortu’, nie zaś w stanie ‚walki lub ucieczki’.
Wyższy niż zwyczajowy poziom dopaminy najczęściej prowadzi do poczucia euforii, błogości oraz zwiększonej motywacji i koncentracji. Z tego powodu wszystko, co ją wyzwala, może uzależniać, podobnie jak silne substancje euforyczne.
** — przejęci (‚overrun’) — prawdopodobnie najbliższe intencji autora jest znaczenie tego słowa w kontekście synonimicznego „przeprogramowani” – programy wykonywane w danej chwili w pamięci maszyny np. komputera, są „uruchomione” w języku polskim, w języku angielskim natomiast „biegną” (‚run’ – biec). Nadpisanie algorytmu sterującego jednym programem przez aktualizację / wirus, sprawia że program zostaje „przejęty”, a nowa jego wersja „biegnie ponad” (‚over-run’) wersją działającą do tej pory.
*** — rozpacz Pawłowa — chodzi o odniesienie do tzw. „odruchu psa Pawłowa”, czyli odruchu warunkowego ; jest to rodzaj reakcji jednostki na bodziec, do którego jest ona przyzwyczajona poprzez systematyczne warunkowanie.
W przypadku „psa Pawłowa” była to produkcja śliny u psów, które w wyniku przeprowadzonego na początku XX wieku eksperymentu zostały przyzwyczajone do tego, że za każdym razem gdy słyszą dźwięk dzwonka, niebawem otrzymają jedzenie — po regularnym powtarzaniu eksperymentu, psy biorące w nim udział zaczęły produkować duże ilości śliny na sam słyszany dźwięk dzwonka, nawet jeśli w chwilę po nim nie dostawały jedzenia.
W tym ciekawym zestawieniu słów autor sugeruje, że w wyniku obecności (czy braku) pewnych zaprogramowanych nawykowo bodźców, reagowanie emocją — rozpaczą — również może stać się rodzajem odruchu warunkowego.
**** — krzemowa obsesja — komórki nerwowe wytwarzają dopaminę w większych ilościach, kiedy wykonujemy jakieś nawykowe działanie związane z natychmiastową gratyfikacją dla układu nerwowego, który przekonuje mózg, iż znajdujemy się wtedy w ‚strefie komfortu’. Przykładami takich działań mogą być zarówno regularne ćwiczenia fizyczne czy medytacja, jak i zjedzenie słodyczy czy zażycie innej używki, do której nasze ciało zostało przyzwyczajone.
Co ciekawe (i istotne dla interpretacji tekstu tego utworu) ostatnie badania naukowe ukazały, że jednym z takich nawykowych działań, powodujących wyjątkowo duże wyrzuty dopaminy w ciele, jest przeglądanie (zwłaszcza na dotykowym ekranie smartfona) ściany na profilu społecznościowym, połączone z szybkim pozostawianiem ‚polubień’. „Krzemowy” — czyli silikonowy — jest odniesieniem do materiału, z którego wykonane są nasze telefony i komputery, umożliwiające nam realizację tego swoistego uzależnienia.
Zaburzenia w poziomie dopaminy w ciele prowadzą do pogłębienia stresu, zaburzeń koncentracji i problemów z motywacją. Udowodniono, że niedobór dopaminy lub stałe utrzymywanie jej wysokiego poziomu wpływa bezpośrednio na możliwość wystąpienia szeregu zaburzeń psychicznych i chorób, takich jak depresja, nadpobudliwość, stany lękowe, czy apatia.
***** — dostrajając je z sobą, unieś wszystkie ku górze — tutaj mamy bardzo ciekawe odniesienie do zjawiska występującego w chórze wykorzystującym tzw. ‚śpiew biały’ lub ‚śpiew gardłowy’ — jeśli uczestnikom chóru uda się zestroić wibrację i natężenie swoich indywidualnych głosów, w przestrzeni pomiędzy chórzystami wytwarza się interesujące wrażenie słuchowe. Polega ono na tym, że różne głosy słyszalnie ‚łączą się w jeden’, znacząco wzrasta wtedy odczuwane natężenie tego ‚połączonego głosu’ oraz powstaje złudzenie, jakoby ten ‚połączony głos’ znajdował się w fizycznej przestrzeni wyżej, niż uczestnicy chóru zestrojonych ze sobą głosów.
nota tłumacza
Zaskakujące polskie słowotwórstwo w tytule utworu wynika ze spostrzeżenia ciekawej zbieżności fonetycznej i znaczeniowej angielskich słów ‘disillusion’ i ‘dissolution’ :
W kontekście liryki całego utworu, na wykazane wyżej podobieństwo naprowadziło mnie zwrócenie uwagi na sposób, w jaki Maynard Keenan (wokalista) wyjątkowo intonuje słowo ‘disillusioned’ w refrenie.
Zgodnie z regułami akcentowania w amerykańskim angielskim, nacisk powinien być tu położony na dźwięk ‚u’ i przedłużenie poprzedzającego go zestawu dwóch głosek ‚l’ – tymczasem słyszymy dźwięk ‚i’ potraktowany podobnie do ‚o’, krótkie ‚l’ i niemal niemą końcówkę ‚-ed’, określającą tryb dokonany czasownika.
Sprawia to wrażenie, jakby wokalista celowo pozostawiał słuchaczowi przestrzeń do możliwej interpretacji kluczowego słowa utworu jako zbliżonego do niego w wydźwięku i w pewnym stopniu także w znaczeniu zwrotu: ‚dissolution’ (‚roztwór’).
Znam dobrze twórczość wokalną Maynarda (TOOL, A Perfect Circle) i jego ponadprzeciętne umiejętności manipulowania znaczeniem i rytmiką słów. Niezależnie od rzeczywistej poprawności mojej interpretacji opisanego przed chwilą zabiegu, jestem w stanie przyjąć ją jako punkt wyjścia do równie kreatywnej zabawy słowem w języku ojczystym.
Ta specyficzna ekspresja wokalna artysty skłoniła mnie do poszukiwań polskiego odpowiednika pojedynczego, czterosylabowego słowa, będącego dobrym przekładem dla ‘disillusion’. Ponieważ nie znalazłem podobnego zwrotu w języku polskim – uznałem, że należy jakiś wymyślić.
Niniejszym pozwalam sobie na użycie w przekładzie autorskiego słowotworu „rozłudzenie” (roz-cieńczyć + -łudzić), będącego w mojej opinii wyrażeniem dobrze opisującym nasze ugruntowane wewnętrznie pozbywanie się złudzeń poprzez bierny udział w mechanicznym procesie rozpuszczenia substancji psyche w roztworze wirtualnej rzeczywistości.
ŹRÓDŁA:
OFICJALNY KLIP AUDIO UTWORU na YouTube
Utwór Disillusioned [Audio] Wykonawca A Perfect Circle Dostępny w YouTube na podstawie licencji udzielonej przez
UNIAO BRASILEIRA DE EDITORAS DE MUSICA – UBEM, ASCAP, LatinAutor – UMPG, LatinAutor, CMRRA, BMG Rights Management, LatinAutor – PeerMusic i inne stowarzyszenia zajmujące się prawami do muzyki (5)
TEKST ORYGINALNY UTWORU
Autorzy utworu: Maynard James Keenan / Billy Howerdel / Dave Sardy
Tłumaczenie tekstu utworu oraz oficjalny klip audio publikuję wyłącznie w celach niekomercyjnych i edukacyjnych, zgodnie z prawem cytatu w zakresie uzasadnionym celami cytatu, takimi jak wyjaśnianie, polemika, analiza krytyczna lub naukowa oraz nauczanie.
Wśród moich wpisów w Internecie zawierających tłumaczenia z języka angielskiego na przestrzeni ostatnich dwóch lat, szczególne miejsce w mojej twórczości zajmuje tłumaczenie tekstów piosenek.
Podczas nauki języka angielskiego teksty inspirujących utworów muzycznych były jednym z czynników najbardziej motywujących mnie do nauki nowych wyrażeń i zestawień słów, często rzadko spotykanych i dających wiele możliwości interpretacji.
Dlatego też przy okazji prowadzenia tego bloga postanawiam „wskrzesić” swoją wieloletnią działalność, która przyniosła mi już w życiu wiele satysfakcji i skutecznie poprowadziła mnie na nowe drogi intelektualnego rozwoju. Mam nadzieję tą częścią swojej pasji do nauki języków obdzielić także Was, czytelników mojego Bloga.
Czym jest Kreatywna Lektura Muzyczna?
Kreatywna Lektura Muzyczna to z pewnego punktu widzenia udostępniany przeze mnie zbiór materiałów dydaktycznych, służących do nauki języka angielskiego. Ma na celu odkrycie przed Wami nowych metod analizy i interpretacji treści artystycznych (jeśli jesteście tłumaczami czy językoznawcami), a także zainspirowanie wszystkich poznających język angielski do wykorzystania bogatego zbioru wiedzy na temat stosowania tego języka, zawartego w tekstach piosenek.
Często towarzyszą nam one najbliżej w życiu, niejako „wgrane” w nasze umysły, budząc emocje i wspomnienia — co jest idealną podstawą wszelkich skutecznych metod nauki, bo zapamiętujemy najlepiej te rzeczy, z którymi mamy jakiś związek emocjonalny. Nasze umysły rozpoznają tak zapamiętaną wiedzę jako najcenniejszą — jest to znana od wielu lat zasada funkcjonowania ludzkiej pamięci, potwierdzona wieloma badaniami psychologicznymi — dlaczego by więc nie wykorzystać jej do nauki języka?
Krótka historia tej serii
Kiedy dołączałem do platformy YouTube jako EarendirSylvan w 2011 roku – mój kanał zajmował się właśnie tłumaczeniem z języka angielskiego tekstów piosenek. To dzięki tłumaczeniu tekstów popularnych utworów muzycznych mój kanał zachęcił w krótkim czasie tysiące subskrybentów oraz osiągnął ponad 1 milion wyświetleń jednego z umieszczonych na nim filmów! (chodzi o tłumaczenie ‚Nothing Else Matters’ zespołu Metallica)
Nadałem wtedy serii tłumaczeń nazwę „Dobre Polskie Tłumaczenia„, uzasadniając ten tytuł faktem, że teksty piosenek, które wybierałem jako materiał do translacji były już dość często spotykane w Sieci z przełożeniem na język polski – jednak amatorski poziom niektórych przekładów w moim odczuciu nie tylko przesłaniał wiele z zawartych w tych piosenkach treści, które mieli w intencji przekazać ich autorzy anglojęzycznym słuchaczom. Niestaranne, mało wnikliwe tłumaczenie momentami potrafiło zniechęcić do dalszych poszukiwań, jakie towarzyszą odkryciom nowych treści i naszych indywidualnych metod ich interpretacji. Swoją wiedzą i dobrym, łatwym w realizacji pomysłem postanowiłem tę sytuację nieco odmienić.
To właśnie podczas prowadzenia tego kanału nauczyłem się odnajdować w poetyckich strukturach językowych „drugie dno”, czyli wyłapywać delikatne sugestie autorów co do innej interpretacji ich tekstów (jak drobne zmiany w wymowie, słowotwórstwo wykraczające poza utarte idiomy, czy wręcz odszyfrowywanie ‚ukrytych treści’, których nie sposób odnaleźć bez dogłębnej znajomości języka).
Zrozumiałem także, że poprzez popularne, wszystkim znane treści najłatwiej jest dotrzeć ze swoim przekazem do szerokiego grona — co dało mi masę pożytecznych wskazówek co do metod budowania społeczności na portalach społecznościowych (w czasach, gdy Facebook dopiero stawał się popularny) i w znacznym stopniu usprawniło moje umiejętności komunikacji z użytkownikami języka polskiego i angielskiego z całego świata.
Później, ze względu na dbałość o prawa autorskie twórców piosenek (i związane z tym prawem blokady niektórych treści pomimo umieszczenia w opisach filmów informacji o ‚uczciwym użytkowaniu w celach edukacyjnych’) postanowiłem zawiesić działanie swojego kanału na YouTube.
Serię tłumaczeń przeniosłem na swoją stronę Facebook, pod nową nazwą „Zapraszam Do Muzycznej Lektury„, gdzie przybrała ona formę notatek załączanych do strony równolegle z moimi postami. Jednak ze względu na fakt, że Notatki do dzisiaj są mało widoczną i trudną w szerszej promocji formą przekazu (wyparte przez znacznie lepiej działające Relacje) – zasięg informacji był niezwykle nikły – dlatego zrezygnowałem i z tej metody prowadzenia serii.
To prowadzi nas już do tej chwili, gdy czytacie ten wpis na moim Blogu. To tutaj będę kontynuował serię w nowym formacie — i mam szczerą nadzieję, że w tym formacie już na lata ona tu pozostanie. 🙂
Jak to będzie obecnie wyglądać?
Zakładam bardzo prostą strukturę tej serii, aby maksymalnie ułatwić korzystanie z niej albo jako z pomocy dydaktycznej, albo jako po prostu przyjemnej lektury dla wszystkich zainteresowanych.
Każdy wpis z serii będzie zawierał link do utworu umieszczonego na serwisie YouTube przez właściciela praw autorskich do danej piosenki (doczekaliśmy się po latach legalnego dostępu do popularnych utworów znanych artystów — dziękuję Google, YouTube i oczywiście Artystom, że wspólnie umożliwili nam taką rewolucję w dostępie do informacji). Pod linkiem znajdziecie tytuł piosenki i jej kolejne wersy w dwóch językach — moje autorskie polskie tłumaczenie, oraz umieszczony pod nim oryginalny fragment — dokładnie tak, jakby polski tekst stanowił ‚napisy’ umieszczone nad treścią angielską.
Pod koniec każdego utworu — dla najbardziej ciekawskich — będę jeszcze umieszczał notę od tłumacza, w której będzie można dowiedzieć się, co skłoniło mnie do zastosowania konkretnego tłumaczenia odpowiednich słów, zwrotów czy zastosowania odpowiadającej angielskiemu oryginałowi rytmiki tekstu w języku polskim. W tej ostatniej sekcji znajdziecie także ciekawostki i fakty dotyczące treści danego utworu, dlatego zachęcam do przeczytania każdego wpisu „od deski do deski”.
Wszystkie umieszczone na moim Blogu odcinki serii
znajdziecie umieszczone dla Waszej wygody
w jednym miejscu — na stronie kategorii
Kreatywny Kajetan 