Związane z klimatem procesy przemian nabrały pod koniec tego roku niesamowitego rozpędu, nie tylko w Polsce, ale również na całym świecie. Co wspólnego mają ze sobą masowe protesty młodzieżowych aktywistów klimatycznych, społeczna i medialna ‚nagonka’ na członków wszelkiego rodzaju organizacji pozarządowych, restrykcyjna i agresywna nacjonalistyczna polityka globalnych mocarstw, oraz fala doniesień o nasilających się anomaliach i katastrofach klimatycznych, powodujących masowe wymieranie gatunków i zapaść ekosystemów? Okazuje się, że wszystko.
Już początek tego roku zapowiadał duże zmiany w społecznym i medialnym postrzeganiu problemów związanych ze zjawiskiem zmiany globalnego klimatu, czy, jak wielu w prosty sposób określa wydarzenia roku 2019, nadejście tzw. „Kryzysu Klimatycznego”.
Zagrożony Gatunek, czyli Spełnione Prasowe Proroctwa
Na początku tego roku międzynarodowe stowarzyszenie Forum for the Future na bazie wnikliwej analizy doniesień medialnych, badań i statystyk naukowych końca roku 2018, zapowiedziało w swojej wielokrotnie nagradzanej publikacji naukowej Future of Sustainability 2019, że mijający właśnie rok w gospodarce i mediach będzie stanowić decydujący pierwszy etap w wielkim, ogólnoświatowym procesie przejścia.
Jak dotąd żyliśmy „spokojnie” w otoczeniu industrialnej, nastawionej na masową konsumpcję gospodarki, skupionej na pomnażaniu wirtualnej waluty, opartej na wykorzystaniu nieodnawialnych zasobów, powodując postępujące zanieczyszczenie środowiska, wyniszczenie ekosystemów i wyczerpywanie się kopalnych źródeł energii.
Wygląda na to, że wreszcie doprowadziło to naszą globalną cywilizację do jaskrawego punktu w historii, w którym jesteśmy już oficjalnie zmuszeni do pilnej zmiany dotychczasowego kursu, jaki obrały nasze gospodarka i społeczeństwo – jeżeli chcemy przetrwać nadchodzący poważny kryzys.
Zanieczyszczenie Plastikiem | Migracje i Kryzys Klimatyczny | Odrodzenie Nacjonalizmu | ‚Onlife’, czyli Wirtualne Życie | Wzrost Demokracji Partycypacyjnej | Szalejący Konsumpcjonizm w Azji | Upadek Bioróżnorodności
Ujęte wspólnie, te siedem obszarów będzie mieć ogromny wpływ na to, w jaki sposób – a nawet ‚czy?’ – będziemy w stanie odnieść się do globalnych zmian. Pozytywne przedsięwzięcia już rosną w siłę, jednak głębokie przemiany w sposobie myślenia oraz nastawieniu, reprezentowane przez nasilenie nacjonalizmu, rozrost konsumpcjonizmu oraz wyłaniający się trend ‚onlife’ (wirtualnego stylu życia) pchają nas w zupełnie przeciwnym kierunku. Czy ambicje ruchów określających Cel Zrównoważonego Rozwoju jako „zapewnienie, że każda istota ludzka będzie mogła realizować swój pełny potencjał w poszanowaniu, równości i w zdrowym środowisku” stają się na naszych oczach mrzonką?
Forum for the Future | Future of Sustainability 2019 (fragment)
https://thefuturescentre.org/fos2019/
Zmierzamy obecnie do obowiązkowego, usankcjonowanego w społeczeństwie i prawie międzynarodowym zwrócenia się w stronę odnawialnych zasobów energii, efektywnej ochrony wód lądowych, ekosystemów i zamieszkujących je gatunków roślin i zwierząt. Nie dlatego, żeby akurat w tym roku w mediach i ekonomii wytworzył się taki specyficzny trend przyciągający grupę docelową. Wygląda na to, że jeżeli szybko nie podejmiemy stanowczych kroków w kierunku poprawy naszej relacji z zamieszkiwaną przez nas planetą, przetrwanie naszej prężnie rozwijającej się w erze informatycznej cywilizacji może stanąć pod wyraźnym znakiem zapytania.
Tysiące naukowców z całego świata oficjalnie potwierdza już statystyki i przewidywania badaczy ostrzegających ludzkość przed katastrofalnymi skutkami zmian klimatu wywołanych naszą niezrównoważoną, nieodpowiedzialną działalnością. Jeszcze ‚ciepły’ artykuł w prasie popularnonaukowej na ten temat, pochodzący z czasopisma ‚Focus’:
11 tys. naukowców ogłosiło stan zagrożenia dla ludzkości.
Bez trwałych zmian czeka nas niewyobrażalne cierpienie.
Podobnie jak mój komiksowy bohater, chciałbym podsumować ten akapit przy pomocy jakiejś sarkastycznej puenty. Jestem natomiast całkowicie poważny i opieram swoją opinię na dostarczanych przez różnorodne media faktach:
Jeżeli globalna wspólnota złożona z tysięcy naukowców, aktywistów, przedsiębiorców, duchowych i społecznych przywódców ma rację, to ludzkość już na przestrzeni kilku najbliższych lat dołącza do listy gatunków zagrożonych wymarciem.
Skoro to stwierdzenie przestaje być fantastyką naukową bądź medialną sensacją, a zaczyna stawać się udowodnioną, obiektywną i powszechną prawdą (jakkolwiek sensacyjnie by nie brzmiało) – może zamiast stale naświetlać narastającą skalę problemu, moglibyśmy wreszcie zająć się poszukiwaniem jego rozwiązań?
Właśnie Tutaj, Właśnie Teraz
W ciągu następnych kilku miesięcy po ukazaniu się raportu Future of Sustainability, cały świat regularnie zalewały informacje o stale postępującej degradacji środowiska naturalnego, o topniejących lodowcach i płonących puszczach, o potrzebie budowy w miastach ‚powietrznych autostrad’ dla wymierających pszczół, o potencjalnym zagrożeniu dla światowej ekonomii ze strony drastycznego ograniczenia konsumpcji czy nawet ograniczenia przemysłowej hodowli zwierząt, o wzrastającym poziomie ilości plastiku i chemicznych trucizn w glebie i oceanach (sic!), oraz o wielu innych, o których wspominałem już kilkukrotnie na swoim blogu i stronie na Facebook.
W październiku i listopadzie 2019 triumf w mediach społecznościowych święci gorąca dyskusja na temat aktywności różnych organizacji pozarządowych oraz – oczywiście – internetowy hejt na Gretę, czyli domysły o rzekomym „trudnym dzieciństwie” bądź „chorobie psychicznej” medialnej przywódczyni młodzieżowych ruchów społecznych, 16-letniej Szwedki Grety Thunberg.
Ten ostatni temat został już tak mocno wyeksploatowany w mediach na przestrzeni ostatnich dwóch miesięcy, że postanawiam ‚nie dokładać’ już do niego kolejnej (bezsensownej) opinii, a jedynie krótko podsumować swoje wnioski z obserwacji. Posłużę się przy tym popularnym meme, jak na porządnego internautę przystało.
Ta oto krótka ilustracja muzyczna w kreatywny sposób wykorzystuje fragment powszechnie już znanego wystąpienia Grety Thunberg podczas szczytu ONZ w Nowym Jorku we wrześniu 2019, w połączeniu z popularnym utworem kultowego już artysty i producenta, znanego w zachodnich mediach pod pseudonimem Fatboy Slim:
Nie pozwolimy wam uciec bez poniesienia konsekwencji.
Właśnie tutaj, właśnie teraz stawiamy granicę.
Świat się budzi i nadciąga zmiana.
Czy wam się to podoba, czy nie.Właśnie tutaj, właśnie teraz.
Greta Thunberg X Fat Boy Slim – Right Here, Right Now
z kanału YouTube użytkownika The Kiffness
Niby to amatorskie dzieło anonimowego internauty, a jednak robi wrażenie, prawda? Nie trzeba się wcale wysilać intelektualnie; wystarczy tylko zostawić ‚łapkę w górę’ albo ‚łapkę w dół’, aby wziąć czynny udział w najpopularniejszej internetowej dyskusji ostatnich miesięcy.
Obrazy masowych protestów i katastrofalnych skutków zmiany globalnego klimatu na tle słów młodej aktywistki tworzyłyby może w oczach niektórych zgrabny i uszczypliwy żart, którego popularność przeminie równie szybko, jak wzrastała. Mogłoby tak być, jednak nasilająca się obecność tak celnych, nośnych i nacechowanych emocjonalnie propagandowych treści skierowanych w konkretne osoby w publicznej dyskusji ma swoje poważne następstwa.
Bo ten krótki pastisz to nie pierwsza i nie ostatnia próba ośmieszenia/poparcia Grety Thunberg w internetowych mediach. To niejako podsumowanie ogromnego, bardzo długiego i złożonego procesu kulturowego, o którym media głównego nurtu milczą.
Już w chwili obecnej możemy na własne oczy zaobserwować, jak medialna debata wokół postaci Grety Thunberg błyskawicznie odmieniła podejście społeczeństw do procesu globalnych przemian. Oczywiście, jeśli tylko zdecydujemy się odejść na moment od wiadomości podawanych przez media głównego nurtu, a przy tym postanowimy zainteresować się doniesieniami pochodzącymi z niezależnych źródeł (a przede wszystkim, jeśli zachowamy zdrowy obiektywizm, nie wdając się w samą tę płytką, opartą głównie na uprzedzeniach i skrajnych opiniach „społeczną debatę”).
Czy młoda Szwedka jedynie kiepsko gra, czy mówi szczerą prawdę prosto z serca; czy przepływa Atlantyk łodzią (bez żadnej emisji CO2 do atmosfery), czy faktycznie wsiada potajemnie na pokład samolotu (ogromna emisja CO2) by dostać się na posiedzenie Rady ONZ; wreszcie: czy powinna zostać zdiagnozowana z poważnym zaburzeniem psychicznym, czy jest po prostu normalną dziewczyną z rozwiniętego kraju, wyrażającą słuszne obawy o przyszłość swoją i swoich rówieśników – niezależnie od tego, co jest „obiektywną prawdą”, potężnego wpływu działań Grety Thunberg na stan publicznej debaty na temat naszej przyszłości po prostu nie można przecenić.
Nastolatka i stojący za promocją jej osoby w mediach aktywiści i przewodniczący organizacji politycznych oraz pozarządowych – ta garstka ludzi nieodwołalnie zmieniła oblicze publicznej debaty na temat zmian klimatycznych w całym cywilizowanym świecie. Zajęło im to zaledwie kilka miesięcy.
Pikiety dla Przyszłości
Jeżeli potrzebujecie solidnych dowodów na słuszność powyższego akapitu i jeszcze nie natrafiliście na tę informację, służę podzieleniem się nią z Wami teraz:
W wybrane piątki wybranego miesiąca dzieci i młodzież na całym świecie biorą sobie ‚wolne na żądanie’ od szkoły, a ich rodzice i opiekunowie – od pracy. Po to, aby w licznych grupach, wspieranych, finansowanych i organizowanych przez międzynarodowe instytucje pozarządowe, wyrazić społeczny sprzeciw dla polityki i gospodarki obecnych rządów, stanu systemu ekonomicznego i energetycznego. Odbywa się to w formie masowych protestów pod szyldem Fridays for Future (Piątki dla Przyszłości), a liczba uczestników tych protestów stale wzrasta i sięga już setek tysięcy osób na całym Świecie.
W państwach, gdzie widok setek osób wspólnie „udających martwych” przed budynkami publicznych instytucji przestaje już dziwić, wywołało to potężny odzew społeczny i sprowokowało drastyczne zmiany w polityce klimatycznej rządów. Ponad tysiąc oficjalnych organizacji rządowych w 19 krajach postanowiło już zadeklarować tzw. „stan zagrożenia klimatycznego”.
Deklaracja tego stanu kryzysowego wymusza na rządach i gospodarce uznających je państw przyspieszone i szeroko zakrojone zmiany w prawie, administracji oraz ekonomii, skupione na zmniejszeniu do minimum emisji dwutlenku węgla do atmosfery, doraźnej walce ze smogiem, redukcji ilości zanieczyszczeń i rekultywacji zniszczonych ekosystemów w celu ograniczenia, czy nawet cofnięcia skutków zmian klimatycznych, a przez to… tak, do uratowania ludzkości przed zagrażającym nam wyginięciem.
Listę instytucji oraz rządów, które oficjalnie przyjęły stan zagrożenia klimatycznego możecie znaleźć pod tym linkiem. Jeżeli nie chcecie sprawdzać tej informacji osobiście, mogę uchylić rąbka tajemnicy i przekazać, że w chwili obecnej globalny kryzys klimatyczny oficjalnie deklarują już między innymi: Wielka Brytania, Irlandia, Kanada, Portugalia, Francja, Argentyna, Austria, Malta, Hiszpania, Węgry i Australia.
To wszystko się naprawdę dzieje. Właśnie tutaj, właśnie teraz.
Petycje dla Przyszłości
W ciągu ostatnich miesięcy do głosu doszła także międzynarodowa organizacja pozarządowa Avaaz, która zajmuje się przygotowywaniem publicznych internetowych petycji skierowanych do oficjalnych instytucji rządowych i administracyjnych, a w chwili obecnej skupia miliony osób z całego Świata.
Zjawisko masowego podpisywania się pod oficjalnymi petycjami, kierowanymi przez Internautów do przedstawicieli rządów i spółek w odpowiedzi na informacje płynące z doniesień niezależnych mediów, przestało być tylko trendem. Internetowe petycje zaczęły stawać się oficjalnym, branym poważnie pod uwagę narzędziem mediacji i kontroli, stanowiąc działającą metodę na porozumienie pomiędzy postanowieniami decydentów, a społecznymi oczekiwaniami dotyczącymi efektów ich decyzji.
Oczywiście, najpopularniejsza w listopadzie petycja promowana przez Avaaz dotyczy wsparcia Światowego Strajku Klimatycznego Młodzieży, związanego z ruchem społecznym Fridays for Future. Już pod koniec miesiąca przekonamy się, jak duże będą rozmiary protestów zainicjowanych przez ten ruch oraz ich wpływ na światową politykę i gospodarkę.
Osobiście, przewiduję jeszcze pod koniec tego roku dogłębną transformację metod komunikacji pomiędzy rządami a społeczeństwami – na wielką skalę, niespotykaną do tej pory w historii ludzkości. Co się okaże w istocie – zobaczymy.
Przeciążenie Systemu?
Szczerze mówiąc, zupełnie nie spodziewałem się , że koniec tego roku przyniesie aż takie ‚wrzenie’ w mediach. Byłem przekonany, że podsumowanie informacji na temat pożaru Katedry Notre-Dame w Paryżu wznieci już „nieprzekraczalne maksimum temperatury”; a jednak – myliłem się.
Reakcje instytucji rządowych, korporacji i potentatów przemysłu energetycznego na ‚kryzys klimatyczny’ są tak zróżnicowane, intensywne, a przy tym spływają do mediów na bieżąco w tak wielkiej ilości, że stworzenie na potrzeby tego wpisu jakiegoś zgrabnego ich podsumowania (z którym moglibyście zapoznać się na przykład ‚przy porannej kawie’) wydaje mi się raczej niezrównoważoną metodą na spożytkowanie energii.
Postanowiłem więc w tej sekcji jedynie wylistować w formie „prasówki” kilka najciekawszych według mnie nagłówków z bardzo dobrego polskiego portalu SmogLab. Wszystkie artykuły dotyczą zróżnicowanych, a często bardzo skrajnych reakcji establishment‚u na działalność ruchów społecznych (i odwrotnie):
Greta Thunberg odmówiła przyjęcia międzynarodowej nagrody.
„Ruch klimatyczny nie potrzebuje nagród, tylko by politycy posłuchali nauki.”
Prestiżowe czasopismo Nature:
„Członkowie młodzieżowych ruchów klimatycznych są odważni i mają rację.”
Młodzi pozywają rząd Kanady za dekady bezczynności wobec zmian klimatu.
Chcą strategii opartej na najlepszej dostępnej dziś wiedzy naukowej.
COP25: Chile wycofuje się z organizacji Szczytu Klimatycznego z powodu protestów.
Szef sieci odzieżowej oskarża aktywistów klimatycznych za „zniechęcanie do konsumpcji”.
Ostrzega przed straszliwymi konsekwencjami.
Wielkie wymieranie nie do zatrzymania. Wpędzamy się w „kozi róg”.
Zrobił to! Stany Zjednoczone oficjalnie rozpoczynają wyjście z Porozumienia Paryskiego.
Jak widać już na pierwszy rzut oka, kryzys klimatyczny to już nie tylko nośne hasło, zdobywające popularność na fali dyskusji toczących się w mediach w ciągu całego roku 2019. Koniec roku w istocie wywołał pewnego rodzaju światową wojnę pomiędzy aktywistami a rządami – wojnę medialną.
Na naszych oczach rozgorzała walka o uwagę całych społeczeństw, o naszą odpowiedzialność w obliczu obowiązku zapewnienia zrównoważonej przyszłości Ziemi, o wiążące opinie na temat działań ruchów mających na celu silne i trwałe przekształcenie całego światowego systemu gospodarczego… a także na temat granic naszej wolności słowa, prywatności i praw osobistych w dobie naszego niemal stałego podłączenia do Sieci.
Czy tego chcemy, czy nie, rozpoczęła się walka o nasze świadome uczestnictwo w procesach przemian. Właśnie tutaj, właśnie teraz.
Źródła:
Cytowane media, artykuły prasowe i reportaże (dostęp 11.11.2019):
https://thefuturescentre.org/fos2019/ https://www.focus.pl/artykul/11-tys-naukowcow-oglosilo-stan-zagrozenia-dla-ludzkosci-bez-trwalych-zmian-czeka-nas-niewyobrazalne-cierpienie
https://www.youtube.com/watch?v=ABIbH-LtpFs Greta Thunberg - wystąpienie podczas szczytu ONZ w Nowym Jorku, wrzesień 2019 (na kanale Greenpeace na YouTube) https://youtu.be/e3DfEP2lQp8 https://www.teenvogue.com/story/attacks-greta-thunberg-climate-deniers https://www.fridaysforfuture.org/ https://secure.avaaz.org/campaign/pl/climate_strike_pledge_2019_loc/?slideshow https://climateemergencydeclaration.org
https://smoglab.pl/greta-thunberg-odmowila-przyjecia-miedzynarodowej-nagrody-ruch-klimatyczny-nie-potrzebuje-nagrod-tylko-by-politycy-posluchali-nauki/ https://smoglab.pl/nature-czlonkowie-mlodziezowych-ruchow-klimatycznych-sa-odwazni-i-maja-racje/ https://smoglab.pl/mlodzi-pozywaja-rzad-kanady-za-dekady-bezczynnosci-wobec-zmian-klimatu-chca-strategii-opartej-na-najlepszej-dostepnej-dzis-wiedzy-naukowej/ https://smoglab.pl/cop25-chile-wycofuje-sie-z-organizacji-szczytu-klimatycznego-z-powodu-protestow/ https://smoglab.pl/szef-sieci-odziezowej-oskarza-aktywistow-klimatycznych-za-zniechecanie-do-konsumpcji-ostrzega-przed-straszliwymi-konsekwencjami/ https://smoglab.pl/wielkie-wymieranie-nie-do-zatrzymania-wpedzamy-sie-w-kozi-gor-podcast/ https://smoglab.pl/zrobil-to-stany-zjednoczone-oficjalnie-rozpoczynaja-wyjscie-z-porozumienia-paryskiego/
Fotografie:
Photo by Markus Spiske, Ra Dragon on Unsplash
Research artykułów prasowych i posty w social-media:
Facebook, Fridays For Future, SmogLab
Kreatywny Kajetan 